BİR DEPREM BİR KORONA

DEPREM VE VATANDAŞ

24 Ocak 2020 tarihinde Elazığ, merkez üssü Sivrice olan 6,8 büyüklüğünde bir deprem yaşadı. 37’si Elazığ’da, 4’ü Malatya’da olmak üzere 41 kişi hayatını kaybetti. 2000’e yakın insan yaralandı. Deprem anında her ne kadar yıkılan bina sayısı az idiyse de sonrasında görüldü ki binlerce bina yıkıma mahkûm. Aylardır süren bu yıkım çalışması halen bitmiş değil.

Depreme maruz kalan Elazığlı, Allah’ın günü televizyon başında hayırlı bir haber bekliyor. Kanal-23 sunucusu Metin Erol Beye sorup duruyor:

-Ağır hasarlı evim ne zaman yıkılacak?

-Yıkılan evimin yerine yeni bir ev yapılıp da bana verilecek mi?

-AFAD mı, Çevre Şehircilik mi, Belediye mi yapacak, yaptıracak?

-Ne ile, nasıl, ne kadar büyüklükte?

-İnşaat ne zaman başlayacak, ne zaman bitecek?

-Bu evin bana maliyeti ne olacak?

-Orta hasarlı evimin durumu ne olacak?

-Keşke yıkılsa da yenisi yapılsa.

-Keşke hafif hasarlıya çevrilse de yıkılmasa.

-İşte kış geldi; koca bir kış mevsimi çadırda, konteynırda nasıl geçecek?

-Evim yıkıldı, enkazı taşındı, öylece duruyor.

-Evim yıkıldı, enkazı taşındı; ihale yok, inşaat hak getire!

-Evim yıkıldı, yerine yenisi yapıldı; fakat benim evim bana verilmiyor. Kura çektiriyorlar; talihe-bahta neresi çıkarsa! Adalet mi bu?

-Binamızın en güzel, en kıymetli dairesi benimdi. Şimdi ise arka cephede en köhne kat bana çıktı. Dolayısıyla şimdiye kadar gül gibi geçindiğimiz komşularımızla küs-pus olduk.

-Neden herkesin katı-dairesi kendisine verilmedi? Hangi aklıevvelin icadıdır bu kura? Herkesin adı, adresi, katı, komşusu, cephesi belli iken?!

-Bundan böyle yapılacak tüm deprem evlerinde de aynı metot mu uygulanacak? Yani zavallı depremzedeler bu suretle Demirperde rejimi bir sisteme maruz mu bırakılacak? Deprem üstüne deprem!

(Geçen gün Mustafapaşa ve Rüstempaşa Mahalleliler bu endişeyle bir araya gelmiş, ilgililere, yetkililere meramlarını ifadeye çalışıyorlardı. Üçüncü paşa Abdullahpaşa’dan henüz ses-seda yok. İnşaatlar bitince başlayacak herhalde onların serzenişi.)

-Bir de yapımı biten evlerimiz teslim edilsin diyenler var. Yağmurdan-çamurdan, kardan-kıştan evvel evlerimize taşınsak, diyenler…

Dilek ve Petek Sitesi sakinleri bunlar. Gerçi bunların da çekilen kuradan yana sıkıntıları var ya. “Nerden çıktı bu kura; herkesin hakkı, herkesin dairesi sahibine verilseydi” diyenler haksız mı?

Kimdir bu işin ibrikçibaşısı?

***

KORONA VE SİGARA

Çok zaman önce sigara aleyhine kaleme aldığım bir yazımda, “sokakta sigara içmek yasaklansın” diye bir cümle kullanmıştım. Bu ifadeye ilk tepkiyi, bu şehrin gözünü budaktan, sözünü dudaktan esirgemez kalemi, değerli dostum Mehmet Şükrü Baş’tan almıştım. “Var yok bizim için yanan bir sigaramız var. Onu da evde hanım bırakmıyor, sokakta sen yasaklıyorsun. Hangi cehennemde içeceğiz ya biz bu zıkkımı?” demişti.

Şu koronavirüslü günlerde ben, “sokakta sigaranın yasaklanması” teklifimi yineleyeceğim. Nasıl olsa Şükrü Bey, anjiyodan-ameliyattan sonra sigarayı bırakmak zorunda kaldı. Allah sağlığını daim kılsın.

“Koronavirüs sigarayı sever” diye bir spot cümle dolaşıyor ortalıkta bu sıra. Bilim adamları destekliyor bu cümleyi; “Sigara kullanımı koronavirüs riskini 14 kat artırıyor” diyor onlar da.

Aşağıdaki tespit, yine bir bilim adamının; Yeşilay Genel Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk’ün; “Sigara, hem bağışıklığı zayıflatarak tedaviyi güçleştiriyor hem de virüsün solunum yolları ve akciğerde tutunmasını kolaylaştırıyor.”

Söz bilim adamlarından açılmışken, dünya çapında bir bilim adamının; “Sigaranın DNA’ya verdiği zararlara” ilişkin çalışmasıyla da dikkat çeken Nobel Kimya Ödülü sahibi Prof. Dr. Aziz Sancar’ın dediklerine kulak verelim:

“Güzel ve sağlıklı bir yaşam için iyi beslenmek, egzersiz yapmak ve stresten uzak durmak kadar sigaradan ve bağımlılıktan da uzak durmak gerekiyor.”

Bilim adamları, proflar, doktorlar bunları söylüyor da ya peki sokak ne söylüyor? Sokaktaki vatandaş ne diyor? İşin doğrusu, onların umurunda değil bütün bu denilenler, yazılanlar.

Siz, aman bana virüs bulaşmasın; aman kimseye virüs bulaştırmayayım diye kılı kırk yarıyor, çifte maskeler takıyorsunuz. Velakin karşınızdan gelen hemşerim, maskesini bileğine takmış, fosur fosur sigarasını savurarak üzerinize üzerinize yürüyor. Önünüzde yürüyen grup da keza öyle; ellerinde tespih, ağızlarında sigaraları ese-savura yürüyorlar. Birinden kaçıp kurtulayım derken ötekine yakalanıyorsunuz. Daracık kaldırımda slalom yaparak yürümek zorunda kalıyorsunuz. Üstelik herifçioğlu, adeta maske takmamak için sigaranın birini söndürmeden ötekini yakıyor. Öksürmesi, aksırması, tıksırması da cabası.

Böylelerine kâr etmez ama biz yine de not düşelim. Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Tutku Taşkınoğlu ne diyor bakın:

“Sigaranın dumanında havada asılı kalan moleküller var. Örneğin, büyük bir alandasınız ve iki metre uzaklıktaki bir kişinin içtiği sigara dumanı size ulaşıyorsa, o duman size virüs de getirebilir.”

Televizyonlarda, sigarayı, sigara dumanını buzlu camla karartan ilgililere, yetkililere sesleniyoruz sözün hitamında:

Sigarayı dizide, haberde, filmde; hasılı sanal alemde değil, gerçek hayatta karartalım. Hem çocuklara, gençlere kötü örnek olmasın; özenip de içmelerine yol açmasın hem de bu ve bu gibi salgın dönemlerinde çevreye tehlike saçmasın diye!