SINAV BİR SON DEĞİLDİR

Öğrenciler, eğitim hayatları boyunca sınavlara giriyor. Bunlardan bazıları, lise, üniversite seçimi gibi kritik sınavlardan oluşuyor. Çocukların en büyük destekçileri  anne ve babalar, çocukları için her zaman en iyiyi isterler. Okul başarısının yüksek olmasını, ilerde iyi bir işe sahip olmasını, yaşamının mutlu olması tüm anne ve babaların çocukları için istedikleri şeyler arasındadır. Anne babaların çocuklarından bekledikleri akademik başarı için öğrencinin geçmesi gereken sınavlara bağlıdır. Bu sınavlara hazırlık aşamalarında bir çok duygu yaşanmaktadır. Bu duygulardan en yoğun yaşanan sınav kaygısı duygusudur. Peki sınav kaygısı ile nasıl başa çıkılır? Bu durumda ebeveynler nasıl davranmalı? Uzman Psikolojik Danışman Ömer Faruk Öztürk,  konuyla ilgili önerilerini Günışığı Gazetesi'yle paylaştı.

Uzman Psikolojik danışman Ömer Faruk Öztürk,  "Planlı çalışma, düzenli deneme testleri çözmek , kaliteli uyku ve dengeli beslenmenin eşlik etmesi motivasyonu arttırır." dedi.

SINAV KAYGISI İLE BAŞEDEBİLİRSİNİZ

Bir çok öğrencinin sınava kaygısını yaşadığını bunun belli bir noktaya kadar  doğal bir duygu olduğunu söyleyen Uzman Psikolojik Danışman Ömer Faruk Öztürk,  ancak yoğun bir şekilde yaşanan kaygının, dikkatini toplamasını ve çalışırken performansını olumsuz yönde etkileyeceğini söyledi. Sınav kaygısını anlatan Öztürk,  "Kaygı genel olarak bireyin stres yaratabilecek bir uyaranla karşılaştığında yaşadığı bedensel, duygusal ve zihinsel değişimler olarak tanımlanabilir.Doğal bir duygudur ve yaşamın doğal bir parçasıdır. Bireyin yaşamını sürdürebilmesi için gereklidir.Normal düzeyde duyulan kaygı, kişiyi tetikler, isteğini ve performansını yükseltir.Kaygı sırasında salgılanan adrenalin bunu sağlar.Belli sınırlar içinde yaşanan kaygı, kişinin çalışmak için güdülenmesi ve bu nedenle daha başarılı olmasına yardımcı olur.Ancak yoğun bir şekilde yaşanan kaygı, dikkatini toplamasını ve yaptığı işteki performansını olumsuz yönde etkiler. Sınav kaygısı, sınav öncesinde başlayan çeşitli fiziksel ve psikolojik değişimler ile ortaya çıkan bireyin sınav esnasında performansını olumsuz yönde etkileyen yoğun kaygıdır. Sınav kaygısı yaşayan öğrencilerimize destek olmalıyız." dedi.

Uzman Psikolojik Danışman Öztürk,  çocuklarda ve ergenlerde en sık rastlanan kaygının sınav kaygısı olduğu söyleyerek belirtilerini şöyle sıraladı,

Sınav Kaygısı Fiziksel Belirtileri

Kalp atışlarında hızlanma, çarpıntı , hızlı nefes alıp verme, düzensiz solunum

Terleme ve titreme, ellerde titreme, vücuda ateş basması

Kas yorgunluğu uyuşma , rengin soluklaşması, göz bebeklerinde büyüme

Baş ağrısı uykuda küçük kabus görme

PSİKOLOJİK BELİRTİLERİ

Dikkatini toplayamama , sık sık endişe, huzursuzluk, öfke,kızgınlık, korku ve ümitsizlik duygularını yaşama, gergin tedirgin ve mutsuz ruh hali , öğrendiklerini hatırlamada güçlük çekme

Yeni öğrenmeler de sorun yaşıyorsa , düşünmede ve algılamada zorlanma

Ders çalışmaktan rahatsız olma, ders çalışmayı sürekli erteleme

Ders çalıştığı halde çalıştığı konuyu anlayamama, sınav sırasında aşırı heyecanlanma, terleme, ellerde titreme, kalp sıkışması ve nefes daralması belirtileri

SINAV STRESİNİN ALTINDA YATAN EN BÜYÜK ETMEN, PERFORMANS KORKUSUDUR

Sınav stresi ile baş etmenin yolları hakkında bilgilendirmede bulunan, Uzman Psikolojik Danışman Ömer Faruk Öztürk,  "Sınav stresinin altında yatan en büyük etmen, performans korkusudur. Bu performans korkusu çoğunlukla sınav anına ve sınav sonrası sonuca verilen anlamlar neticesinde ortaya çıkmaktadır. Çünkü iki durumda da bir belirsizlik söz konusudur. Bu belirsizlikler; sınav günü nasıl olacak, ya hasta olursam, ya istediğim performansı gerçekleştiremezsem, ya sorular zorsa ve istediğim sonucu alamazsam her şey kötü olacak, bir sene daha hazırlanamam şeklinde geleceğe dönük olumsuz düşünceleri içerir. Böyle zamanlarda, bu olasılıkların da olabileceğini kabul edip, daha çok şimdiye yani; şu ana odaklanıp zorlandığımızı ve bu yolculukta tek olmadığımızı bilmek bize yardımcı olacaktır. Başaramadığınız da neler yapabileceğinize dair alternatifleri de düşünün. En kötü senaryoda bile mutlaka kazanımlarımız olacaktır. Bu bağlamda, sınav asla bir son değildir."dedi.

KİŞİDEN KİŞİYE VERİMLİ SINAV İÇİN SAPTANACAK STRATEJİLER FARKLIDIR

Sınav süresini en verimli hale getirebilmenin iyi bir stratejiyle mümkün olduğunun altını çizen Öztürk, "Kişiden kişiye verimli sınav için saptanacak stratejiler farklıdır. Deneme sınavlarına girerek ve sınav sonunda davranışlarınızı değerlendirerek başarınızı yükseltecek en iyi stratejiyi geliştirebilirsiniz. Hedefe yönelik, sabırlı, disiplinli çalışma hem kaygıyı azaltır hem de başarıyı getirir. Günlük, haftalık, aylık çalışma planları (günlük çözülecek soru sayısı, tekrar edilecek konular, öğrenilecek yeni bilgiler vb) aralıklı kontrol edilmelidir. Plana uyulmaya özen gösterilmeli."diye konuştu

EN ÖNEMLİ NOKTASI PROBLEMİ FARK ETMEK VE KABUL ETMEKTİR

Uzman Psikolojik Danışman Ömer Faruk Öztürk, "Sınav kaygısı ile başa çıkmanın en önemli noktası problemi fark etmek ve kabul etmektir. Sınav anında ortaya çıkan bu durum önceden belirlenirse, çalışmaya dair tutum ve program ile büyük oranda azaltılabilir." diyen Öztürk, yapılacak etkinlikleri şöyle sıraladı, " Etkili çalışma, yaşam tarzı, gerçekçi düşünce (Gerçek dışı düşünceler yerine)dikkatin kullanımı, kaygı azaltıcı teknikler, sınav stratejisi belirleme."dedi.

NEFES EGZERSİZİ SAKİNLEŞTİRMEK İÇİN YARDIMCI OLABİLİR

Sınav esnasında ise ortaya çıkabilecek bir kaygıya değinen Uzman Psikolojik Danışman Öztürk; "Bu durumunda basit bir nefes egzersizi kendinizi sakinleştirmek için yardımcı olabilir; 4 saniye nefes alın, 4 saniye nefesinizi tutun, 4 saniyede yavaş yavaş verin. Bunu birkaç kez tekrar edin. Bu esnada kendinize yapacağınız olumlu telkinler sakinleşmenize yardımcı olacak ve odaklanmanızı sağlayacaktır." ifadelerine kullandı.

AİLELER KENDİ DUYGULARINI KONTROL ETMELİ

Ebeveynlerin bu süreçte sınava girecek olan öğrencilere kendi kaygılarını kontrol ederek yaklaşması gerektiğini kaydeden Öztürk,  “Aileler önce kendi kaygısı kontrol ederse çocukların da kaygısı azalır. Kaygı, bir duruma karşı verilen ruhsal ve bedensel tepkidir. Belli düzeyde kaygı motive edici, hatta performansı arttırmaya destek olabilir, fakat gereğinden fazla kaygı olumsuz etkiler ortaya çıkarabilir. Ayrıca kaygı duygusu kolaylıkla bulaşan bir duygudur. Eğer çocuğunuzun kaygı durumunun yüksek olduğunu düşünüyorsanız öncelikle kendi duygularınızı kontrol etmelisiniz. Sizler ne kadar sakin ve emin olursanız çocuğunuz da sizi görerek sakinleşecektir. Çocuklar sizin düşüncelerinizin etkisiyle, soruları okurken hata yapabilir, düşüncelerini kontrol edemeyebilir, doğru görüp yanlış cevaplar verebilir.” diye konuştu.

KIYASLAMA ZARAR VERİR

Uzman Psikolojik Danışman Ömer Faruk Öztürk, çocukların anlaşılmak ve anlaşıldığını hissedilmek istediğine dikkat çekti. Öztürk,  her çocuğun  özel olduğunu, yapılan kıyaslamalar olumlu etkilemek yerine daha çok zarar vereceğini söyleyerek, "Çabalarına vurgu yapmak motivasyonu arttırır. Özellikle bu yaş grubu öğrencilerin, olumlu benlik algısı geliştirmesi çok değerlidir. Önemli olanın sınavdaki başarıdan ziyade elinden gelenin en iyisini yapması olduğunu belirtmek çok değerli. Oysaki öğrencilerin anne babalarından bekledikleri temel duygu, ailelerinin her zaman onları desteklemeleri ve ilgi göstermeleridir. Anne babaların çocuklarının bu temel duygusunun karşılanma ihtiyacını asla unutmamaları gerekmektedir."dedi.

EBEVEYNLER ÇOCUKLARINI İYİ TANIMALI

Anne babaların , çocuklarını iyi tanıması gerektiğini söyleyen , Uzman Psikolojik Danışman Öztürk;  "Çocuklarının neyi başarıp neyi başaramayacağını bilmelidirler. Çocuğun kapasitesinin üzerinde bir beklenti geliştirme, çocukta aşırı kaygıya ve özgüven eksikliğine neden olacaktır."diye konuştu.

Uzman Psikolojik Danışman Ömer Faruk Öztürk," Öğrenciler, duygusal dalgalanmaları sıkça yaşadıkları bu dönemde motivasyonlarını yükseltecek, onları sakinleştirecek konuşmalara ihtiyaç duyarlar. Tabii ki yeri geldiğinde çocuğunuzun eksiklerini, yanlışlarını konuşmalısınız ancak bu konuşmalar çocuğunuz duygusal anlamda hazır değilken yapılmamalı." diyerek sözlerini sonlandırdı.