MERKEL SONRASI TÜRK-ALMAN İLİŞKİSİNDE YENİ DÖNEM

Almanya'da Olaf Scholz başbakanlığındaki koalisyon hükümeti Alman Federal Meclisi'nde yemin ederek resmen göreve başladı.

Scholz'un hükümetinde Dışişleri Bakanlığı'na Yeşiller'in son dönemde yıldızı parlayan üyesi Annalena Baerbock atandı. Baerbock, Almanya'nın ilk kadın dışişleri bakanı olarak görev yapacak.

Yine Yeşiller'den Cem Özdemir, ilk Türk kökenli bakan olarak tarım politikalarından sorumlu olacak.

Ankara ile Berlin arasındaki ilk resmi iletişimin resmi tebrik mesajları aracılığıyla olması bekleniyor.

Listenin en üst sıralarında yer almamasına karşın Türkiye ile ikili ilişkilerin, yeni Alman hükümetinin gündeminde ağırlıklı ve önemli bir yer kaplayacağı öngörülüyor.

Koalisyon protokolünde önemli bir AB komşusu ve NATO partneri olarak tanımlanan Türkiye'de iç ve dış siyasi önemli pek çok dosya var.

Berlin'in, Merkel döneminde olduğu gibi, Türkiye-AB ilişkilerinin seyrinde de ciddi rol oynamasına kesin gözle bakılıyor.

Yeni Alman hükümetinin insan hakları ve demokratik değerler konusundaki tavrının daha keskinleşeceği genel bir kabul olarak görülürken, bu unsurun Türkiye ile bağlarda hem ikili hem de AB açısından  neler getireceğini  yeni dönemde hep birlikte göreceğiz.

Ankara ve Berlin'de yapılan değerlendirmelerde, Almanya'da yeni bir hükümet olmasına karşın ilişkilerin temel parametrelerinde bir değişiklik olmadığına, Almanya'nın Türkiye'nin en önemli ekonomik ortağı statüsünün devam ettiğine ve yaklaşık 3 milyondan fazla Türkün Almanya'nın gelişimine katkı verdiği gerçeğine dikkat çekiliyor.

Ayrıca Türkiye'nin bölgesinde oynadığı aktif rol, Afganistan ve Libya gibi süreçlerdeki etkileri de geçen dönemde olduğu gibi Türk-Alman işbirliği ve diyaloğunun parçası olmaya devam edecek gibi görünüyor.

Türk-Alman ilişkilerinin yürütülmesinde her ne kadar ağırlıklı rol Dışişleri Bakanı Baerbock'da da olsa seçim kampanyası sırasında Türkiye ile ilişkilere çok önem vereceğini açıklamış olan Başbakan Olaf Scholz'ün de devrede olacağı ve ilişkilerin savrulmadan devam etmesi için Merkel'in izlediği gibi bir tutumu devam ettireceği öngörülüyor.

Bu unsurlar ışığında ileriki dönemde Ankara-Berlin ilişkilerini etkileyebilecek şu zorlu unsurlar öne çıkıyor.

Sosyal demokrat ve yeşillerin liderliğindeki hükümetin ise Türkiye ile ilişkileri kurgularken, demokrasi kriterine öncelik vermesinin sürpriz olmayacağı kaydediliyor.

Özellikle Dışişleri Bakanı Baerbock'un demokrasiyi dış politikanın odağına oturtacağına ilişkin açıklamaları  ilişkilerin hem bugünü hem de geleceği açısından yaşanabilecek sıkıntıların işareti olarak değerlendiriliyor.Çünkü bildiğiniz üzere Avrupa Demokrasi ve insan hakları deyince kendi içindeki kirliliği görmeden başka ülkelere karşı bunu siyasi koz olarak kullanma aymazlığından hiçbir zaman vazgeçmez.Yeni Alman hükümetinden daha sağduyulu bir davranış beklemek bizler açısından hayalden öteye bir beklenti olsa gerek diye düşünüyorum.

KAYNAK,GETTY MAGES

Brüksel'le umut verici adım yok: Almanya'da yeni hükümetin başındaki Başbakan Scholz, önceki açıklamalarında AB politikalarında Fransa ile birlikte hareket edeceği mesajını vermişti.AB'nin son İlerleme Raporu'nda da belirtildiği gibi Türkiye'nin AB'den uzaklaşmaya devam ediyor olması ve tam üyelik sürecinin fiilen donmuş olması düşüncesi Berlin'in güçlü şekilde paylaştığı bir nokta.Türkiye ile tam üyelik müzakerelerinin tam olarak kesilmesine karşı olsa da yeni Alman hükümetinin gümrük birliğinin güncellenmesi, vize serbestisinin sağlanması gibi alanlarda acele adım atmayacağı da kaydediliyor.Ancak şunu söyleyebilirizki Türkiye gerçeklerinden kopuk siyaset izleyen Alman politikacıların iki yüzlü Avrupa birliğinin diğer ülkelerinden pek farklı tavır takınmayacaklarını öngörmek zor değil.

Göç mutabakatı devam: Almanya'nın eski başbakanı Merkel, Türkiye'ye yaptığı son ziyaret sırasında yeni Alman hükümetinin Türkiye ile yapılan 2016 göç mutabakatını devam ettirmesi ve 4 milyona yakın mülteci barındıran bu ülkeye yardım ve işbirliğini devam ettirmesi çağrısında bulunmuştu.

Ankara ve Berlin'de yapılan değerlendirmeler, göç mutabakatının iki başkent arasındaki diyaloğun önemli ayaklarından biri olmaya devam edeceğine işaret ediyor.

Türkiye üzerinden Avrupa'ya insan kaçakçılığı ve diğer düzensiz göçmen hareketleri konusunda da temasların artacağı kaydediliyor.

Kıbrıs ve Doğu Akdeniz'de olası gerilim: Türkiye-AB ilişkilerini 2020 senesinde en çok zorlayan konu Türkiye ile Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti arasında Doğu Akdeniz'de yaşanan hidrokarbon faaliyetleri olmuştu.

2021 başından itibaren gerilimin azalması ve Türk-Yunan diyaloğunun canlanması sayesinde, Brüksel-Ankara diyaloğu da yeniden canlanmış ve özelikle enerji, ekonomi gibi alanlarda ivme kazanmaya başlamıştı.

Yeni Alman hükümetinin, Türkiye-AB sorununa dönüşen Doğu Akdeniz konusunun yeniden alevlendirilmemesi için Ankara ve Atina arasında diyaloğu canlı tutacağı ancak olası bir gerilimde taraf tutmaması bekleniyor.Her açıdan iki ülke açısından stratejik pek çok konu yeni dönemin en önemli köşe taşları olacak.

Libya ilk sınama: Her ikisi de NATO üyesi olan Türkiye ve Almanya, farklı pozisyonlarda olsalar da birçok uluslararası sorunda birlikte yer alıyorlar. Afganistan ve Libya süreçlerinde benzer pozisyonlarda yer alan ve işbirliği gösteren iki ülke, Suriye'nin İdlib bölgesindeki gelişmeleri de aynı perspektiften takip ediyor.  Ankara ile Berlin'deki yeni hükümetin ilk ortak çalışma noktası ise 24 Aralık'ta seçimlerin yapılması beklenen Libya olacak.

Rusya ile ilişkiler: Bu çatışma alanlarının dışında Türkiye'nin öneminin görüldüğü bir başka platform ise giderek artan Ukrayna-Rusya gerilimi.

Son önemde yaşanan gelişmeler, 2021 sonu ve 2022 başından itibaren Karadeniz'in içine NATO ve AB'yi de çekecek şekilde en önemli küresel çatışma alanı olabileceği kaygılarını artırıyor.Bu konuda iki ülke arasında önemli konulardan biri olacak.Görüşmek dileğiyle…….