Türk Milleti’nin, cephede savaşı kazandığı; ancak masada kaybettiği kabul görmüş bir gerçektir. Bu sözden şu anlamı da çıkarmak mümkündür; Türk Milleti, kılıçla kazanmasını bilir fakat bunu kalemle ifade etmesini beceremez.

“Çanakkale” gibi büyük bir savaşı elhamdülillah ceddimiz karada ve denizde zafere dönüştürmüş. Gelgelelim, Çanakkale’yle ilgili roman, tiyatro, sinema, şiir dalında, bu savaşın mağluplarının verdiği kadar eser verememişiz. Takdir edersiniz ki bunun anlamı şudur: Kılıcımızla ve kanımızla kazandığımızı. kalemimizle ve mürekkebimizle ifadeden aciziz.

            Sanatın her dalındaki aktörlerimiz, Çanakkale’nin ruhuna uygun eserler vücuda getiremezken, 100. yıldönümünde Çanakkale Zaferi’nin şanına layık organizasyonlar yapmamak suretiyle devletimizi yönetenler de kendi acziyetlerini resmen ortaya koymuşlardır. Herhalde bu savaşın 100. sene-i devriyesinde Anzaklar, Yeni Zelandalılar, Avustralyalılar, bilmem hangi yamyamlar bizden daha çok heyecan duymakta, bizden daha ziyade ve daha görkemli anma programları tertip etmektedirler.

            Elazığlı şairler arasında, hakkını teslim etmek gerekir ki Çanakkale konusunda en ziyade kalem oynatan arkadaşımız Zekeriyya Bican olmuştur. Evvela Bican’ın elimizde 2006 basımlı “Harput’tan Çanakkale’ye Düşen Yıldızlar” isimli bir tiyatro eseri bulunmaktadır. Bu piyes, “Çanakkale’den Lâpsekili Ahmet’e; Harput’tan Mehmet’e, Mehmetlere” diye bir şiirle perdelerini indirir. Ayrıca Zekeriyya Bican’ın bu kitabın sonunda yer verdiği üç Çanakkale şiiri daha vardır. Şu mısralar o şiirlerin sonuncusundan alınmıştır:

            Çanakkale yüce şehir, işte böyle büyük, şehitler yatağıdır

            İşi sayıya dökecek olursak, Çanakkale için en çok şiir yazanlardan biri de Emekli Avukat ağabeyimiz Doğan Özdal’dır. Özdal’ın Yürekten Gelen Sesler kitabında Çanakkale üzerine, üçü “Çanakkale’m” başlıklı dört şiiri dışında “Anadolu’m”  şiirinde de bir “Çanakkale” dörtlüğü bulunmaktadır. Şu mısralar, Doğan Özdal’ın ilk “Çanakkale’m” şiirinin birinci dörtlüğüdür:

            Garbın korkulu rüyası           

            Şehrimiz edebiyatında Çanakkale üzerine yazılmış şiirlerden biri de “18 Mart” başlığıyla rahmetli Mehmet Bico Kerküklü’ye aittir:

            Babam anlatırdı her zaman Çanakkale’yi

            Çanakkale tema’lı bir şiiri de Hüseyin Poyraz’ın Çiğdem Bahçesi kitabında okuduk. Aşağıdaki iki dörtlük “Çanakkale Geçilmez” isimli o şiirden:

            Türk ordularını zayıf görmüştü

            Merhum şairlerimizden Faruk Nafiz Gürakar, Çanakkale’nin ilçesi Eceabat’ta lise müdürlüğü yaptığı yıllarda (1998) vefat etti. Vefatından sonra tüm şiirlerinin toplandığı Gönül Depremleri (2002)’nde Çanakkale’yle ilgili değil; ama Eceabat’la ilgili bir şiir bulduk. “Eceabat’a Destan” başlıklı bu şiirde geçen şu mısralar bir anlamda Çanakkale için de yazılmış gibidir:

            Toprağın zerre zerre şehit, top, kurşun, gülle

            Gazi Özcan, “Kurtuluş Destanı” şiirinin bir yerinde diyor ki:

            Öl emri verildi Anafarta’dan,

            Şu iki mısra ise Özcan’ın, “Oğlum Mete’ye Nasihat” şiirinden:

            Çanakkale’de bu destan yazıldı.

            İlimiz belediyesinin bir tarihte bastırdığı Harput’tan Hazar’a Elazığlı Şairler kitabında okuduğumuz Saim Öztürk’e ait şiirde, şöyle iki mısra vardır:

            Daim iftihar ederim Osmanlı benim soyumdur

            Şükrü Kacar Hocamızın şiir kitaplarında Çanakkale tema’lı bir şiir bulamadık. Bir gazetede okuduğumuz “Çanakkale Geçilmez” başlıklı yazısının bir şiirle bittiğini gördük. Okuyacağımız mısralar Kacar Hocanın o şiirinden:

            Binlerce kınalı kuzu

            Nusret mayın gemisi kötü talihi yendi

            Şiir denizinden Nusret mayın gemisini geçiren bir şairimiz de Tuncer Sönmez. Diyor ki Sönmez “Çanakkale” şiirinin bir yerinde:

            Yüzbaşı Hakkı Beyin Nusret mayın gemisi

            Gür sesli şair Hasan Ergün Yılmaz, “Çanakkale’den Anadolu’ya” şiirinde Türk askerini görün ki nasıl tasvir etmekte:

            Türk askeri sancağını açarken

            Gezgin şairlerimizden Orhan Gökçe, Gönül Köprüsü kitabında, Çanakkale’ye nasıl bir şiir köprüsü kurmuştur; dikkat buyurun:

            O gün insanlığa ibretti Türkoğlu

            Orhan Gökçe’nin, Huzur Yolu kitabında da Çanakkale Savaşı’nda “Şehadeti Bekleyen Bir Erin Mektubu” yayınlanmıştır. Bu mektuba mukabil bizim de “Çanakkale’den Mektup” başlıklı bir şiirimiz vardır. O şiirin bir kıtası şöyledir:

            Tasa etmesin ceddim; şerefim, şanım ile

            Söz mektuplardan açılmışken, bugün gösterime girecek olan Çanakkale konulu “Son Mektup” filmini anmadan ve o filmi seyredeceğimiz anı heyecanla beklediğimizi kaydetmeden geçmeyelim.

            Sözün bitimine geldikte ise diyeceğimiz şudur: Çanakkale gibi muazzam bir savaşın, Çanakkale gibi muhteşem bir zaferin şiirini yazmak, hakkında eser vermek hiç de kolay değildir. Elazığlı şairlerin Çanakkale şiirlerinde umumî bir zafiyet sezmiş olmalı ki destanlar şairi Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu’nun ruhaniyeti, bizleri, bir daha ardımıza dönüp bakmaya ve tarihin bu zor savaşı için yeniden –sabır ve sanat yüklü– daha güçlü şiirler yazmaya davet ediyor. Diyor ki:

                  Dön ardına bak hele

            Bundan tam 100 sene önce, Çanakkale’de şahadet şerbetini içen aziz şehitlerimizin mübarek ruhlarına dualarımız ve Fatihalarımızla…

            *Bu yazı, 18 Mart 2015 günü Manas Yayıncılıkta yaptığımız konuşma metnidir. RMY